اگر سالمند هستید یا والدین سالمند دارید و نگران وضع روحی و خلق و خو ایشان هستید این مقاله برای شماست.یک نفس عمیق بکشید و در آرامش تمام تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
دوران سالمندی مثل دوران نوجوانی ، جوانی و میانسالی مرحله ای طبیعی و ارزشمند از زندگی است. بنابراین توجه به عواطف و احساسات در این دوره مهم است.(شاید مهم تر از بقیه دوره ها!) پژوهش های روانشناسی زیادی نشان میدهد که احساس شادکامی یا خوشبختی صرفا وابسته به شرایط بیرونی نیست ( مانند وضعیت اقتصادی ) ، بلکه ارتباط تنگاتنگی با احساسات درونی و … موارد دیگری دارد که در ادامه به آنها می پردازیم.
مفهوم خوشبختی و شادکامی
بیایید از همین ابتدا با یک مفهوم نسبتا جدید و مهم آشنا شویم. آن مفهوم ، شاخص بهزیستی روانی یا SWB است. در روانشناسی احساس خوشبختی با این شاخص شناخته می شود و شامل چند مولفه مهم است :
- رضایت از زندگی: به معنی ارزیابی کلی یک شخص از کیفیت زندگی اش.
- هیجانات مثبت: احساساتی مثل شادی، امید، عشق و آرامش و هر احساس مثبت کوچکی که به ذهنتان می رسد…
- کاهش هیجانات منفی: مانند ناراحتی ، غم ، اندوه، اضطراب و تنهایی و …
تحقیقات نشان میدهد مولفه های که در بالا به آن ها اشاره کردیم تحت تاثیر موارد مختلفی است از جمله : وضعیت سلامت جسمی ، حمایت عاطفی از سمت اطرافیان ، وضعیت اقتصادی ، ارتباطات اجتماعی مناسب و…
نکته ی مهمی که وجود دارد این است که در سنین مختلف هر کدام از مواردی که اشاره شد وزن های مختلفی دارند. به طور مثال در دوران سالمندی تاثیر مثبت حمایت عاطفی و ارتباطات فعال با خانواده از دوران جوانی و نوجوانی بیشتر است و تاثیر ثروت و موقعیت شغلی کمتر!
در ادامه به مهم ترین موارد مثبت در بهبود حس خوشبختی در سالمندان میپردازیم.
عوامل مؤثر بر حس خوشبختی در سالمندان
۱.روابط خانوادگی و اجتماعی
حس تعلق و ارتباطات مناسب ، از نیاز های بنیادی آدمیزاد است. سالمندهایی که به صورت مداوم با فرزندان و دوستان‌شان در ارتباط اند ، به طور قابل توجهی احساس شادی و خوشبختی بیشتری تجربه میکنند. این ارتباط می تواند شکل های مختلفی داشته باشد.
اگر ارتباط حضوری باشد که چه بهتر و عمیق تر ! در غیر اینصورت تماس تلفنی ، ویدیو کال و ارتباط مجازی میتواند تا حد خوبی این نیاز را برطرف کند. بنابراین در دنیای امروز که بیش از هر زمانی برقراری ارتباط آسان شده است ، کافی است تلفن خود را برداید و یک تماس چند دقیقه ای با والدین سالمند خود بگیرید.
۲. سلامت جسمی و فعالیت بدنی
از قدیم گفته اند “عقل سالم ، در بدن سالم” . این ضرب المثل هیچ جای توضیح بیشتری ندارد. اما بیایید یک نقشه ی راه کوچک جهت داشتن بدنی سالم برای والدین سالمند داشته باشیم. این نقشه راه در دو کلمه خلاصه می شود ، ورزش و تغذیه.
- ورزش : به طور کلی ورزش علاوه بر تقویت جسم، باعث ترشح اندورفین و دوپامین می‌شود که به “هورمون‌های شادی” معروف‌اند. ورزش میتواند به صورت های مختلفی انجام شود ، مثل پیاده روی ، حرکات کششی ، شنا و …
پیشنهاد: مقاله ی “بهترین ورزش برای سالمندان“
- تغذیه مناسب : نقش تغذیه ی مناسب در سلامت جسم قابل انکار نیست و این روزها تقریبا بر همه روشن است که تغذیه ی ناسالم یعنی چه. اما اگر دوست دارید برنامه ای مناسب و با جزئیات علمی دقیق برای سالمندتان داشته باشد مقاله ی “بهترین برنامه غذایی برای سالمند” را مطالعه کنید.
۳. احساس معنا و هدف در زندگی
تقریبا برای همه انسان ها داشتن شغل و تولید یک مزیت ، حس مفید بودن و ارزشمندی ایجاد میکند. و دقیقا به همین خاطر بسیاری از افراد بعد از بازنشسته شدن دیگر حس ارزشمندی نمی کنند و بار روانی سنگینی با خود به دوش میکشند.
این یک واقعیت است ولی خوشبختانه راهکارهای مختلفی برای تولد دوباره ی این حس ارزشمندی و عزت نفس وجود دارد.
شرکت در کارهای داوطلبانه: آموزش آشپزی سنتی و غذاهای اصیل ایرانی ، شرکت در گروه های سالمندی ، شرکت در رویداد های مختلف مثل درختکاری و .. شرکت در مراسم های مذهبی ، شرکت در نمایشگاه های مختلف و…
۴.راهکارهای علمی و کوچک برای بهبود رضایت از زندگی
از آنجایی که اکثر روز ها ، ساعت ها ، دقایق و ثانیه های زندگی شامل اتفاقات بزرگ و مهم نیست پس احتمالا رضایت از زندگی هم خیلی به اتفاقات بزرگ وابسته نیست. تحقیقات نشان میدهد با انجام برخی کاهار کوچک و مثبت میتوان حس شادی و رضایت مستمری در ذهن ایجاد کرد. پیشنهاد ما :
- تمرین شکرگذاری روزانه
- مدیتیشن و ذهن آگاهی
- شنیدن موسیقی
- شرکت در نمایشگاه های هنری
- پیاده روی در پارک
- بازدید از موزه و مکان های فرهنگی
- شرکت در جلسات مشاوره فردی و گروهی
- نگهداری از حیوان خانگی
- نگهداری گل در خانه
- آشپزی
- و…
جمع‌بندی
شادکامی در سالمندی یک حالت ذهنی تصادفی نیست، بلکه نتیجه‌ی مجموعه‌ای از روابط انسانی، عادت‌های سالم و نگرش‌های مثبت به زندگی است.
